kalendarz pamięci polskich ofiar ukraińskiego ludobójstwa, 10 maja

– 1942 roku: 

W kol. Wisieńki pow. Zamość esesmani ukraińscy rozstrzelali 11 Polaków. Wieś ta w maju 1942 przeżyła jeszcze trzy kolejne pacyfikacje, w których zginęło w sumie 23 osoby.

– 1943 roku:

W kol. Dmitrówka pow. Łuck podczas wyrębu lasu został zakatowany na śmierć przez Ukraińców Stefan Figa, lat 19.  

W kol. Perestaniec pow. Sarny, Ukraińcy bestialsko wymordowali 11-osobową rodzinę polską Januszkiewiczów: babkę, rodziców i 8 dzieci. Inni jako datę mordu podają 3 maja 1943 roku. 

– 1944 roku:

We wsi Chlewiska pow. Lubaczów Ukraińcy zamordowali Władysława Ważnego.

We wsi Dąbrówka pow. Lubaczów zamordowali 3 Polaków, w tym 16-letnią Katarzynę Szynal.

We wsi Derżów pow. Żydaczów: „Dnia 10 V powiatowa bojówka druha Iskry zlikwidowała w zasadzce 16 Polaków, którzy uciekli do lasu ze spalonego Derżowa.” (Informacja ukraińskiego podziemia z 14 czerwca 1944 r. dotycząca antypolskich akcji w rejonie Stryja; w: Polska i Ukraina w latach trzydziestych–czterdziestych XX wieku. Tom 4. Część druga. Warszawa – Kijów 2005;  za: PA SBU, F. 13, spr. 376, t. 34, k. 269).

We wsi Folwarki pow. Lubaczów zamordowali 2 Polaków. Inni: We wsi Folwarki  10 lub 25 maja 1944 r. zamordowali Józefa Pawłowskiego lat 70 lub 78 i Piotra Pawłowskiego lat 42 lub 45. (IPN Opole, 21 grudnia 2018, sygn. akt S 37.2013.Zi; Postanowienie o umorzeniu śledztwa).

We wsi Gawliki pow. Kamionka Strumiłowa zamordowali 2 Polaków.

We wsi Hanaczów pow. Przemyślany zamordowana została Wojtowicz Rozalia. (Józef Wyspiański: Barbarzyństwa OUN-UPA, Lubin 2009, s. 216 – 219).

We wsi Łany pow. Lwów: „Około 10.05.44 r. zabito 3 mężczyzn.” (Prof. dr hab. Leszek S. Jankiewicz: Uzupełnienie…, jw.;  Seria – tom 8).

We wsi Olszanik pow. Sambor: „10.5. Olszanik, [Sambor]. Banda uprowadziła Mazurkiewicza Franciszka, lat 60 oraz Bułkę Józefa, lat 8”.  (1944, 25 maja – Wykaz mordów i napadów dokonanych na ludności polskiej w okręgu drohobyckim i byłych powiatach: samborskim i turczańskim sporządzony w PolKO w Drohobyczu. W: B. Ossol. 16722/1, s. 373-374).

We wsi Paproczyzna pow. Sambor: „10.5. Paproczyzna, przysiółek Starego Sambora [Sambor]. Banda zamordowała 4 osoby, a 9 żywcem spaliła.” (1944, 25 maja – Wykaz mordów i napadów dokonanych na ludności polskiej w okręgu drohobyckim i byłych powiatach: samborskim i turczańskim sporządzony w PolKO w Drohobyczu. W: B. Ossol. 16722/1, s. 373-374). „Pomordowani i spaleni sami Polacy.” (1944, 7 czerwca – Pismo PolKO w Drohobyczu do Delegata RGO we Lwowie zawierające sprawozdanie o mordach na ludności polskiej. Sprawozdanie  z sytuacji w powiecie drohobyckim za czas od 21.IV. do 1.VI.1944 . W: B. Ossol. 16722/1, s. 365, 361-363).

We wsi Rudniki pow. Żydaczów: „10.05.1944 r. zostali zamordowani: 1-38. Migdał Franciszek z żoną i czworgiem dzieci; Migdał Marcin l. 52, jego żona Aleksandra l. 45 i ich dzieci: Paulina l. 16, Sabina l. 12, Kazimierz l. 14, Stanisław . l. 10, Stefan l. 8, Helena półtora roku; Rajkowska Maria l. 22; Wenda Stanisława l. 45 z dzieckiem; Prócz tego zamordowano 5 rodzin (około 24 osoby) NN.” (Prof. dr hab. Leszek S. Jankiewicz: Uzupełnienie…, jw.;  Seria – tom 8).

We wsi Siworogi pow. Przemyślany zamordowana została Kunicka Maria, lat 26, pielęgniarka. Maria Kunicka pracowała we Lwowie. Gdy wiosną 1944 r. przyjechała do Siworóg i zobaczyła swoje zabudowania spalone, w obecności sąsiadki użyła zwrotu: – Poczekajcie, jak wrócą Polacy, to wam pokażą. Kilka godzin później, po wyjściu z wioski, idąc do stacji Krosienko-Zaciemne, z lasu padł jeden strzał, od którego Maria poniosła śmierć. ((Józef Wyspiański: Barbarzyństwa OUN-UPA, Lubin 2009, s. 103). Oraz: „został zamordowany przez Ukraińców Kunicki Szczepan, brak daty, lat bd.”. (Józef Wyspiański: Skutki napadów ukraińskich nacjonalistów w powiecie Przemyślanyw: Ludobójstwo OUN-UPA na Kresach Południowo-Wschodnich, tom 10, Kędzierzyn-Koźle 2018).

We wsi Więckowice pow. Sambor Ukraińcy zamordowali 5-osobową rodzinę polską z 3 dzieci, los pozostałych 2 rodzin polskich w tej wsi nie jest znany. „10.5. Władypol, przysiółek Więckowic, [Sambor]. Banda zamordowała Szajera, jego żonę, syna i 2 córki. Trzecia córka – Stanisława ciężko ranna przebywa w szpitalu w Przemyślu”. (1944, 25 maja – Wykaz mordów i napadów dokonanych na ludności polskiej w okręgu drohobyckim i byłych powiatach: samborskim i turczańskim sporządzony w PolKO w Drohobyczu. W: B. Ossol. 16722/1, s. 373-374).

We wsi Woroniaki pow. Złoczów Ukraińcy zamordowali 25-letniego Marcina Wołyńca. 

– 1945 roku:

We wsi Brzeżawa koło Birczy pow. Przemyśl Ukraińcy spalili większość gospodarstw polskich i zamordowali 18 Polaków.

We wsi Dzików Stary podczas napadu miejscowej sotni na posterunek milicji zagrabiła ona znacznej części bydła i zamordowała 5 nieznanych cywilów oraz Piotra Kornagę lat 2. (IPN Opole, 21 grudnia 2018, sygn. akt S 37.2013.Zi; Postanowienie o umorzeniu śledztwa.). 

We wsi Hoczew pow. Lesko zamordowali Antoniego Herbetko.

We wsi Jędrzejówka pow. Lubaczów zamordowali 2 Polaków.

W wsi Kłodno Wielkie pow. Żółkiew zabili 2 Polaków: jeden poległ w walce, drugi został uprowadzony i zamordowany.

We wsi Kołajce pow. Rawa Ruska zamordowali 1 Polaka.

We wsi Opole pow. Włodawa zamordowali Annę Kuszyk.

We wsi Sosolówka pow. Czortków zamordowali 2 Polaków

– 1946 roku:

We wsi Dzików Stary pow. Lubaczów porwali i zamordowali milicjanta Piotra Leszczyńskiego i cywila Adolfa Ozima. (IPN Opole, 21 grudnia 2018, sygn. akt S 37.2013.Zi; Postanowienie o umorzeniu śledztwa.).

We wsi Kamienne pow. Sanok w walce z bandą UPA zginęło 6 żołnierzy WP.

W kolonii Kopytów pow. Biała Podlaska z rąk bandy UPA zginął  Antoni Sobiech, rolnik z Kolonii Kopytów, bezpartyjny. Został zabity podczas napadu na jego dom, być może podejrzewany o współpracę z władzami. (Agnieszka Kolasa: Działalność OUN-UPA w regionie bialskopodlaskim; w: Radzyński Rocznik Humanistyczny 7, 2009).

We wsi Leszczawa Dolna pow. Przemyśl: „Dnia 10 V 1946 r. banda UPA w czasie napadu na gromadę Leszczawa Dolna pow. Przemyśl zabiła 3 osoby, zrabowała bydło i żywność mieszkańcom oraz spaliła 230 zabudowań gospodarczych” (Prus…, s. 281).

We wsi Płonne pow. Sanok w walce z bandą UPA poległo 6 żołnierzy WP.

– 1947 roku: 

We wsi Mołodycz pow. Jarosław upowcy zamordowali Mikołaja Rokosza, ur. 1.11.1920 r.