kalendarz pamięci polskich ofiar ukraińskiego ludobójstwa, 19 maja

– 1942 roku:

W kol. Horyszów Polski pow. Zamość żandarmi niemieccy i policjanci ukraińscy  zamordowali 17 Polaków, zrabowali ich mienie i spalili gospodarstwa – rzekomo za pomoc partyzantom sowieckim.

We wsi Toruń pow. Chełm esesmani ukraińscy zastrzelili 2 Polaków, mężczyznę i kobietę. Zginęli: Leon Głażewski, 1.45, Julia Zawadzka, 1.40. 

– 1943 roku:

We wsi Chryniki pow. Dubno Ukraińcy zamordowali co najmniej 7 Polaków.

W kol. Czerec pow. Dubno zamordowali 6-osobową rodzinę polską podczas jej ucieczki do miasteczka Młynów.  

W futorze Horodło pow. Zdołbunów zamordowali 3 Polaków, w tym gajowego.

W kol. Jadwipol pow. Równe zamordowali 5 Polaków, w tym 82-letnią wdowę. „W maju 1943 roku RAZUMIEC o pseudonimie „NIEDOLA” i inni członkowie jego banderowskiego ugrupowania dokonali napadu na położoną w odległości 2 km od wsi Krzywicze polską kolonię Jadwipol, gdzie wymordowali Polaków, którzy nie zdołali uciec oraz spalili całą kolonię.” (Fragment protokołu przesłuchania Nikołaja Kowalczuka z 15 lutego 1944 r. PA SBU, F. 13, spr. 985, k. 110–113)

We wsi Mosty pow, Zdołbunów zamordowany został na drodze przez bandę UPA niedaleko domu gajowy Adam Studziński  (Edward Orłowski…, jw.).

We wsi Nabróż pow. Tomaszów Lubelski zamordowali 60-letniego partyzanta AK Ksawerego Wójcika.

We wsi Smordwa pow. Dubno zamordowali 6 Polaków podczas ich ucieczki do Dubna.  

– 1944 roku:

We wsi Kryszyn gm. Telatyn pow. Tomaszów Lubelski: „19.05.1944 r. w czasie obrony odpierając skutecznie napad polegli żołnierze AK z kompanii „Araba”: Kwiatkowski Stanisław l. 22; Majewski Franciszek l. 21 był ciężko ranny i zmarł po kilku dniach.” (Prof. dr hab. Leszek S. Jankiewicz: Uzupełnienie…, jw.;  Seria – tom 8).

We wsi Nabróż gmina Stara Wieś pow. Hrubieszów Ukraińcy oraz esesmani ukraińscy z SS „Galizien – Hałyczyna” zamordowali 27 Polaków, natomiast w obronie poległo 30 partyzantów AK i BCH. (Jastrzębski…., s. 108 – 109, lubelskie).  Dotyczy to jednak wsi Nabróż w gminie Łaszczów pow. Tomaszów Lubelski. 

We wsi Rypne pow. Dolina: „W Rypnem zamordowano 2 Polaków, Stanisławów, dn. 19 V 44”. („Wiadomości z Ziem Wschodnich” nr 8; w: Polska i Ukraina w latach trzydziestych–czterdziestych XX wieku. Tom 4. Część druga. Warszawa – Kijów 2005; za: IPN, Kr. 075/9, t. 1, k. 252–254).

– 1945 roku:

We wsi Polańczyk pow. Lesko Ukraińcy zamordowali Teodora Makara.

We wsi Studenne pow. Lesko zamordowali 3 Polaków.

We wsi Surochów pow. Jarosław został uprowadzony i zamordowany przez UPA  Pamer Józef (Karol ?) maszynista tartaku N Szówsko. ( https://www.krosno.lasy.gov.pl/documents/149008/33416974/Cz.+III+Martyrologium+le%C5%9Bnik%C3%B3w+Podkarpacia+1938-49.pdf/). 

We wsi Zahutyń pow. Sanok miejscowi Ukraińcy zamordowali Józefę Szczudlik. 

– 1946 roku:

We wsi Krasne pow. Jarosław Ukraińcy z sąsiedniej wsi Dobcza obrabowali gospodarstwa polskie, pobili i zamordowali 2 Polaków.